Supoño que se refire ao decreto de plurilingüismo. Esta norma equilibra a presenza educativa das dúas linguas oficiais, promociona o galego nos centros educativos e marca un obxectivo ambicioso no tocante plurilingüismo.

No sistema educativo non universitario prevese que o alumnado aprenda as dúas linguas oficiais de Galicia. Ese é un obxectivo coherente coa lexislación que temos e ademais é un obxectivo razoable a nivel político e social. O desexable é que todos os galegos estean en disposición de falar as dúas linguas oficiais e, despois, que o fagan en maior ou menor medida dependendo de factores varios.

Na educación infantil, o decreto de plurilingüismo é claro: haberá unha lingua predominante, a lingua materna da maioría, e a outra lingua oficial formará parte das transmisións educativas. O obxectivo é que o alumnado teña contacto coas dúas, coa predominante e coa outra, para poder ter un ensino infantil bilingüe.

Desde logo hai un apoio constante e decidido cara ao galego dentro e fóra do sistema educativo, especialmente no tocante á mocidade urbana, que é a que sabemos que ten un bo coñecemento do galego pero non o usa coa amplitude que podería facelo.

A intoidución das linguas estranxeiras no sistema educativo, co obxectivo dun plurilingüismo efectivo, ten que ser un proceso lento e organizado. O fracaso escolar en Galicia, ainda que por baixo da media española, é un dos asuntos que debe levarnos a ser moi cautelosos na implantación dun terzo do horario semanal en linguas estranxeiras. Pero non por iso ese obxectivo debe desbotarse ou relativizarse.

Descoñecía a miña pertenza ao goberno anterior. Respecto da recepción das tv e radio portuguesas, sempre me pareceu un obxectivo interesante para achegar a cultura galego e mais a portuguesa, pero se vostede o pregunta pola parte vinmculada coa norma do galego, a miña postura segue sendo a de respectar a decisión da RAG cando elaborou un modelo de lingua estándar propio e independente do portugués.

O obxectivo lingüístico principal do sistema educativo é que o alumnado acade unha competencia igual en galego e castelán. Naqueles contornos galegofalantes, debe verificarse que a competencia lingüística en castelán sexa a adecuada en cada etapa e nivel. O mesmo pasa nos contornos castelán falantes, onde debe verificarse a adquisición progresiva do coñecemento do galego. Respecto das actividades culturais, están nornalmente enfocadas a afondar e poñer en valor a lingua galega, e non creo que sexa preciso cambiar esa dinámica.

No mundo socioeconómico e empresarial estamos a pór en marchas iniciativas moi diversas. Por exemplo, o traballo coa Confederación de Empresarios de Galicia serve para asesorar a moitas empresas de todo tipo e tamaño no uso do galego en publicidade, webs, formación de traballadores/as, etc. Coas forzas sindicais temos conveniadas actividades de formación e de asesoramento lingüístico. E tamén seguimos prestando apoio a inicitaivas sociais de fondo calado, como é o Foro E. Peinador, mediante o cal se suman ao galego empresas de toda Galicia.

Os avances no proceso de extensión social do galego son lentos e de resultados non inmediatos na maior parte dos casos. Creo que o fundamental agora, ademais de seguir insistindo nas liñas de actuación de promoción do galego dirixidas a toda a a sociedade, é tentar entre todos quitar o debate lingüístico do foco do debate político, para poder ser capaces de imaxinar un escenario futuro (non moi lonxano) en que poidamos establecer acordos e pactos sobre o galego a medio e longo prazo.

Os resultados do informe PISA 2009 trasladan unha imaxe dunha parte do sistema educativo. Hai aspectos en que Galicia mellorou (lectura e ciencias) e outros en que non se produciu mellora (matemáticas), pero ese é o noso punto de partida e debemos facer unha lectira realista deses resultados e pensar, con seriedade, que debemos facer para mellorar todos os indicadores, coa participación neste debate de todas as partes implicadas, ademais da administración.

Hai moitas formas de fomentar os idiomas. No noso caso, creo que é posible garantir as liberdades individuais (a través do principio de non discriminaciñón por razón de lingua) co fomento da lingua galega, que é o que nos pide o noso ordenamento legal. A normalización do galego é compatible con todas as liberdades colectivas e individuais.

A situación lingüística é complexa, con avances e retrocesos, con puntos fortes e febles. Eu fago unha interpretación que quere ser positiva, para recoñecer os cambios favorables dos últimos 30 anos, pero sabendo que hai aspectos do uso social e da actitude ante a lingua que deben mellorar, e niso tenmos que traballar desde os poderes públicos e desde a sociedade. O que non é admisible, desde o meu punto de vista, é lanzar cara á sociedade discursos catastrofistas sobre o presente e futuro do galego, porque son discursos sen base real e que tenden a crear un ambiente negativo e contrario á recuperación lingüística.

Non creo que a norma estándar do galego mudase tanto nestes anos. Houbo que aprobala e difundila desde 1982 e cambiou en 2003. É difícil difundir unha norma en tan pouco tempo, daquela moitos dos problemas normativos derivan desa dificultade de difusión. Tamén é certo que polo medio se produce o debate sobre se a norma do galego debía ser semellante á do portugués, e é certo que ese debate formal levou a certos sectores da sociedade a descolgarse do galego. Pero, afortunadamente, esa cuestión é hoxe moi minoritaria.

Proximamente o goberno galego asinará un convenio para a potenciación do ensino do portugués en Galicia. Agora ben, a dita potenciación vai estar destinada á introdución do portugués como lingua estranxeira, non como fomento do galego, dado que galego e portugués son linguas diferentes.

Non se suspendeu ningún tipo de axuda destinada ao ámbito educativo. Desde a SXPL continuamos apoiando o labor dos centros educativos no fomento do galego, orgtanizamos o concurso anual das letras galegas ao que se presentan os centros, acabamos de dar os premios de innovación en proxectos de normalización lingüística, seguimos preparando os seminarios de dinamización do galego que se celebrarán na primavera próxima, etc. Como pode comprobar, seguimos traballando arreo na promoción do galego no sistema educativo.

A experiencia é moi boa, teño capacidade para comunicar directamente o que estou a facer e teño retorno, o cal é positivo, aínda que ás veces máis que retorno teño 'ruído'.

Afortunadamente non sempre é así. En calquera caso, e como non cereo nos milagres, penso que desde os poderes públicos e desde a sociedade (familias incluídas) debemos afrontar os tres retos: capacidade para falar, oportunidade de facelo e motivación. Sen conxugar eses tres aspectos, unha lingua ten unha situación social complicada.

Algúns pensan así e outros pensan que se está portuguesizando en exceso. Correspóndelle á Real Academia Galega a fixación da norma, e penso que están facendo un traballo serio e rigoroso.