Sin esta remodelación sería imposible un terceiro mandato de Zapatero. Con esta remodelación sigue sendo moi difícil. O goberno anterior estaba feito á medida do "proxecto social" de Zapatero que era máis electoral que transformador e que tiña en Fernández de la Vega e en Aído á máxima representación da banalidade coa que Zapatero sempre entendeu a política democrática. O de agora é resultado da evidencia de que o Goberno anterior estaba fracasado e está formado con xente que pode manter as medidas adoptadas para rectificar a grave deriva económica que se iniciara nos dous últimos anos. Eu espero que manteñan ese obxectivo.

Creo que o principal obxectivo é manter as liñas de rigor político e administrativo iniciadas por consello conxunto do FMI e da UE. Pero este goberno fortalece moito a súa capacidade parlamentaria -eu creo que isto marcará moita distancia co PP-, tamén creo que é máis político e que está menos agotada que as liñas diseñadas por Fernández de la Vega no goberno anterior. Por iso creo que sen negar a forte compoñente de imaxe e comunicación que ten este goberno tamén ten unha maior capacidade política e de xestión.

Leire Pajín, que creo é licenciada en Ciencias Políticas e Socioloxía, está notablemente por enriba da media da clase política española. Que nos caia máis ou menos simpática ou que tivera un papel complicado na política interna do PSOE non a descalifica especialmente para a función de ministra. A súa etapa de secretaria de Estado de Cooperación foi innovadora e positiva e sobre este dato cabe pensar que pode facer un bó papel no ministerio.

Non son un devoto do Financial Times e menos da lectura que del se fai en España porque este periódico nin é a biblia nin é imparcial e xoga a intereses moi próximos á área dólar e á posición británica entre EE.UU. e Europa e faríamos moi ben léndoo con moito máis espíritu crítico do que se adoita facer. O que se aprende nas escolas de Ciencia Política é que cambiar de cabalo cerca das eleccións sempre fai perder a carreira e eu estou máis cerca desta idea que da do Financial Times. O PP non ten ningunha posibilidade de cambiar a Mariano Rajoy sen aceptar un fracaso da súa estratexia e o PSOE xa non ten tempo para invertar un candidato que non xurda da vontade de Zapatero de non presentarse.

En realidade case non hai outra cousa e mesmo cabe recoñecer que comparando a etapa actual co sucedido ó longo da etapa democrática estamos respecto da clase política no peor momento. Pero eu non quero esquecer que a clase política da democracia constrúese cunha forte participación e incidencia dos cidadáns que en modo algún somos alleos a este proceso de empobrecemento que con mentalidade acrítica vimos favorecendo. E moito me temo que é na segunda parte onde está o problema xa que para quitar unha clase política da circulación bastaría con non votala.

As políticas da señora Salgado xa fracasaron e xa foros desterradas desde xullo por recomendación dos expertos e das institucións multinacionais nas que participamos. A política que temos hoxe xa non ten nada que ver coa da señora Salgado e a ela só lle está encomendada levala rigurosamente á práctica. Neste contexto sería un error remover á señora Salgado porque o que se gañaría en eficiencia perderíase en imaxe e en sensación de cohesión. E esa é a razón pola que eu mesmo, que sempre critiquei moito á señora Salgado e propuxen o seu cese, agora mesmo non o faría.

Para min o político Rubalcaba é infinitamente mellor que o político Zapatero pero creo que neste momento non sería posible convertilo en candidato sen dar a sensación de fracaso absoluto do PSOE e só iso lle faltaría ante unha eleccións que se lle presentan sumamente complicadas. A única fórmula que eu vería para que Rubalcaba fora candidato sería que Zapatero tirase a toalla de forma irrevocable ou que houbera un acontecimento, que agora non sabería definir, que lle impedira presentarse. En calquera outro caso o candidato debe ser Zapatero. Presentar agora a Rubalcaba sería queimalo prematuramente.

Cando unha política xeral se analiza en perspectiva territorial está garantizada a equivocación. As políticas fanse para que dinamicen a nivel nacional a actividade económica, o orde xurídico e internacional e as orientacións valorativas que definen as preferencias dos cidadáns. Mirar neste contexto se me fixeron o meu tren ou me asfaltaron a miña estrada ou me deron a miña subvención é un error garrafal. De feito o Goberno Zapatero bateu récords de inversión en Galicia e mesmo parece que vai a soster eses récords nos próximos dous anos en contra do que sucede, por exemplo, co propio Goberno autonómico. Pero eu non creo que acelerar as obras do AVE por encima do racional sea unha boa política para o país nin que confundir o progreso co asfalto -véxase por exemplo a autovía por Arzúa- sexa signo de modernidade. As políticas de Zapatero deberíamos criticalas en clave nacional porque para falar en clave de país xa temos á Xunta.

Eu creo que Núñez Feijoo está un momento moi doce da súa carreira política con unha grande aceptación que eu considero froito do derrumbe do proxecto bipartito e da crise xeral do PSOE. Neste contexto é posible que a Feijoo lle vai moi ben nos próximos anos. Pero tamén creo que a política de Feijoo carece absolutamente de discurso e que a Xunta actual non ten ningún proxecto global de Galicia que sexa atractivo e sostible. Por iso se as cousas non cambian non vexo o liderazgo de Feijoo máis alá do medio prazo. A posible derrota de Rajoy, que sería catastrófica para o PP, aínda pillaría a Feijoo neste momento doce e cunha oposición desvencellada. E por iso non creo que no marco galego esa derrora de Rajoy acabara coa carreira de Feijoo.

Xa se ve que en algo cambiou. A idea do Rajoy durmido que, unha indiscreción de Arriola fixo patente, xa está abandonada e, como xa teño dito nalgún artigo, o PP vai ter que moverse polas bandas e crear espacios pros contragolpes do PSOE. Esa é a grande ventaxa dunha remodelación ben feita, que non só moviliza ao PSOE, senón que activa tamén ao PP.

O Goberno naceu para manter a folla de ruta escrita en xullo e non pode facer outra cousa.

O candidato López Aguilar ten relevancia en Canarias pero xa non a ten a nivel nacional. Ningunha preocupación nin esperanza do PSOE para por él salvo a posibilidade de volver a ser candidato en Canarias.

Como xa dixen antes a política xeral é difícil de analizar en termos territoriais. Eu creo, sen embargo, que nesta remodelación se fixeron guiños a tres comunidades moi concretas: Cataluña, País Vasco e, sobre todo, Andalucía. Isto para as visións a curto prazo definiríamos como perdedores aínda que aí está José Blanco para non defraudar ao terreo que sustentará a súa carreira futura.

Pode haber tres causas: a primeira pode ser que non está seguro de sí mesmo e que o que ben lle parece hoxe mal lle pareza mañá; a segunda, que a política é un ámbito especialmente fluído e que as circunstancias cambian de verdade a gran velocidade; a terceira, que Zapatero non ten por que adiantar as súas estratexias e queimalas ou que pode deixar que o tempo lle madure e favoreza os seus movementos. Con estas tres hipóteses, que poden darse simultáneamente, explicará todo o que é explicable.

Non creo que o fin de ETA sexa un elemento electoral decisivo porque está cantando dende hai moito tempo, porque nel colaboraron moitos partidos e cidadáns e porque o fin dunha actividade terrorista non se certifica de xeito fehaciente en dous anos. Sempre cabe un atentado imprevisto, un tolo cunha pistola na mán ou unha escisión conxunturalmente máis criminal que o punto no que agora estamos. E por iso sería bó que o futuro dos abertzales e o fin de ETA non foran compoñente estratéxicos na política do PSOE.

O forte Rubalcaba, sen dúbida ningunha e todo o que Rubalcaba representa. No fondo teño a esperanza de que Rubalcaba sexa o presidente na sombra mentres Zapatero se dedica a cumplir os papeis institucionais e dar mítines. O punto máis débil é non haber suprimido tamén o Ministerio de Cultura e haber mantido guiños a unha política de formas como é a inclusión de Rosa Aguilar.

O votante, ao aplaudir as tonterías, é un responsable directo de que se sigan dicindo. E por iso vexo con pesimismo un futuro que só poderá ser mellor se hai unha rexeneración da cultura política que aniña no corpo electoral. Claro que iso só explica a actitude dos políticos demagóxicos, é dicir, aqueles que lle fan ao pobo as gracias que o pobo pide. Pero a política tamén ten que facer pedagoxía e ten que ter líderes e eses líderes e esa pegadoxía deben ser capaces de facer un discurso potente e comprometido incluso diante de electorados baleiros de sentido político.

A razón para disolvelo é que nunca houbo razóns convincentes para crealo. A igualdade é unha política horizontal e por tanto unha forma de actuar que debe inspirar a todos os ministros en todas as circunstancias pero convertir unha política horizontal nun Ministerio, que é, sobre todo, una especialización vertical, é un erro que só se comete polas ganas crecentes de satisfacer á opinión pública. Despois, eses ministerios só crean problemas e banalizan moito os programas políticos.

Creo que a Constitución do 78 ten moita vida, aínda que agora non estea moi ben administrada. Para min hai dous escenarios malos en política: unha maioría absoluta sobredimensionada como a que tivo Felipe González en 1982 ou unha minoría moi débil que só poida gobernar a base de cesións. Ámbalas dúas circunstancias son plenamente posibles e lexítimas pero tanto os cidadáns como os partidos nacionalistas deberían ter coidado de que nin unha nin outra situación se producira.

Os católicos en España estamos bastante desencantados, non tanto pola actitude dun Goberno que demostra sobre o tema do secularización unha enorme ignorancia e uns pesados complexos, senón pola incapacidade da propia xerarquía católica para entender o momento, reconstruír as súas comunidades e poñelas a exercer e a practicar como católicos con independencia do contexto político, A igrexa católica en España ten enormes problemas pero quizá o menor sea a secularización vulgar e precipitada que se destrúe por sí mesma. E por iso non creo que este Goberno nin a beneficie nin a perxudique. Probablemente o que tería que facer os católicos é preguntarlle á cidadanía de forma comprensible se queren seguir contando coa propia Igrexa ou non.

Son dúas cousas distintas. O señor Rajoy ten todo o dereito a actuar como oposición e a pedirlle ao Goberno, que cobra por iso, que resposte ás propostas que a oposición critica. Aquela machacona idea de Fernández de la Vega de pedirlle propostas á oposición ten un fondo de estupidez bastante grande porque tamén cando imos a un restaurante podemos criticar a comida aínda que non a fagamos nin a saibamos facer. Outra cousa distinta é a sensación de pasividade ou de aberto tancredismo que o PP presenta diante dos seus electorados real e potencial xa que esa actitude xenera desconfianza, demostra falta de liderato e crea unha sensación de incógnita que non favorece o cambio político.